Plantun de Prouvènço

Pèr coumpara dos planto d'encò nostre

Mirabilis jalapa & Gladiolus x byzantinus

fotò
fotò
Bello-de-niue

Mirabilis jalapa

Nyctaginaceae

Autre noum : Bello-de-nue.

Nom en français : Belle-de-nuit.

Descripcioun :
La bello-de-niue nous vèn d'Americo dóu miejour. Au nostre, se pòu trouba dins lis escoumbre umide o en ribo d'aigo proche d'oustau. Se recounèis à si lòngui flour en tube, roujo o d'àutri coulour, que se duerbon lou vèspre. Fai de gròssi boussello. Li fru, negre soun dur e berrugous.

Usanço :
Aquesto planto empouisounanto (subretout la grano) èi di proun utilisado en Americo pèr lucha contro li fèbre, l'enflamacioun e pèr sougna li plago e li macaduro (jus de fueio). Ajudo peréu à pissa. Li flour podon servi pèr acoulouri lou manja.

Port : Aubret
Taio : 0,5 à 1(1,5) m
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Mirabilis
Famiho : Nyctaginaceae



Coulour de la flour : Roujo
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 2 cm
Flourido : Estiéu - Autouno

Sòu : Ca
Autour basso e auto : Pancaro entresigna
Aparado : Noun
De juliet à óutobre

Liò : Escoumbre e proche dis oustau
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino Americo-Sud
Ref. sc. : Mirabilis jalapa L., 1753

fotò
fotò
Coutèu(-de-Bizànci)

Gladiolus x byzantinus

Iridaceae

Àutri noum : Coutelas, Coutelo, Glaujòu, Glai, Coutelet.

Nom en français : Glaïeul de Byzance.

Descripcioun :
Lou coutèu-de-Bizànci duerb à la primo si poulìdi flour dins li prado e ermas secarous de Prouvènço pas trop liuen de la mar. Es un bastard naturau entre Gladiolus italicus e Gladiolus dubius. A li coulour dóu premié e un pau la larjour dóu segound. D'efèt li tepalo d'en aut sus li coustat soun pu larg que li dóu coutèu d'Itàli. Peréu lis antèro soun pu courteto (fotò) e li grano un pau alado, mai pas tant que pèr Gladiolus dubius.

Usanço :
Li coutèu coume la maje part dis Iridaceae soun empouisounant.

Port : Erbo
Taio : 0,6 à 1,5 m
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Gladiolus
Famiho : Iridaceae


Ordre : Aspargales

Coulour de la flour : Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 3 à 4 cm
Flourido : Printèms

Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 400 m
Aparado : Noun
Mars à mai

Liò : Prado - Ermas - Escoumbre e proche dis oustau
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Gladiolus x byzantinus Mill., 1768 (= Gladiolus communis subsp. byzantinus (Mill.) Douin, 1931 )

Partisoun en Prouvènço : CCC à C : mai o mens coumuno ; R à RRR : pulèu o forço raro ; "ges" dins aquéu relarg.
fotò Rose Plano Auto Basso Safrouso Preaupenco Marino Aup
ges
ges
RR
R
R
ges
R
ges

Mirabilis jalapa & Gladiolus x byzantinus

RR
RR
ges
R
R
ges
RR
ges

Coumpara Bello-de-niue emé uno autro planto

fotò

Coumpara Coutèu(-de-Bizànci) emé uno autro planto

fotò